W świecie suplementacji nic tak nie podgrzewa, jak debata nad witaminą D. Niektórzy głoszą, by suplementować przewlekle 2000 IU/dobę niezależnie od wyniku badania laboratoryjnego. Inni natomiast, by koniecznie zbadać poziom 25(OH)D i dopiero wtedy dobrać dawkę – a jak to zrobić? Tego dowiesz się z artykułu!
Niedobór witaminy D w Polsce
Ostatnie reprezentatywne na populację Polski badanie (z 2016 roku) wskazało, że [1]:
- ponad 65% badanych miało poziom witaminy D poniżej 20 ng/mL (niedobór);
- u 24,1% badanych odnotowano poziom między 20 a 30 ng/mL (suboptymalny);
- u 9,1% poziom witaminy D oscylował między 30 a 50 ng/mL (optymalny).
Jak widzisz, około 10 lat temu niedobory witaminy D notowano u 65% osób – całkiem sporo. I oczywiście przez te lata świadomość wzrosła i wiele ludzi sięgnęło po suplementację, zatem, choć aktualizacji dowodów nie ma, to możemy przypuszczać, że aktualnie skala niedoboru jest znacznie mniejsza.
Czy muszę zbadać poziom witaminy D?
Zgodnie z polskimi wytycznymi – ogół populacji nie musi wykonywać badania stężenia 25(OH)D, jednakże… zaleca się ocenę u osób z grup ryzyka niedoboru, do których należą m.in. osoby z cukrzycą, otyłością, niedoczynnością tarczycy czy… dyslipidemią [2], z którą zmaga się przecież ponad połowa Polaków [3]!
W związku z tym, paradoksalnie, mimo braku konieczności wykonania badania w populacji ogólnej, to większość Polaków i tak zgodnie z wytycznymi powinno ten poziom u siebie ocenić.
Witamina D – jak dobrać dawkę pod konkretny wynik 25(OH)D?
No dobrze. Załóżmy, że jesteś już po badaniu poziomu witaminy D w swoim organizmie i chcesz coś z tym zrobić. Zostawiam Ci poniżej praktyczną tabelę, dzięki której dobierzesz idealną i spersonalizowaną dla siebie dawkę [4]:
| POZIOM 25(OH)D: | POSTĘPOWANIE: |
|---|---|
| 0-10 ng/mL | – Wprowadź dawkę 6000 IU/dobę. Kontrola stężenia po 1-3 miesiącach. – Suplementacja w takich dawkach aż do uzyskania poziomu 30-50 ng/mL i następnie powrót do dawkowania profilaktycznego. |
| 10-20 ng/mL | – Zwiększ dotychczasową dawkę o 100% i ponownie oznacz poziom za 3 miesiące. – Jeżeli suplementacja wcześniej nie była prowadzona, to wprowadź maksymalne dopuszczalne dawki profilaktyczne (zgodnie z wiekiem i masą ciała). |
| 20-30 ng/mL | – Zwiększ dotychczasową dawkę o 50% i oznacz ponownie za 6 miesięcy. – Jeżeli suplementacja wcześniej nie była prowadzona, to wprowadź maksymalne dopuszczalne dawki profilaktyczne |
| 30-50 ng/mL | Kontynuuj dotychczasową suplementację. |
| 50-75 ng/mL | Zmniejsz dotychczasową dawkę o 50% i kontrolnie zbadaj 25(OH)D za 3 miesiące. |
| 75-100 ng/mL | Wstrzymaj suplementację na 1-2 miesiące i ponownie zbadaj poziom 25(OH)D. |
| >100 ng/mL | Bezwzględnie wstrzymaj suplementację i monitoruj poziom 25(OH)D w odstępach miesięcznych a do uzyskania poziomu <50 ng/mL. |
W każdym z ww. przypadków, najpierw sprawdź poprawność suplementacji:
- Czy stosujesz witaminę D regularnie?
- Czy dawka jest zgodna z wytycznymi?
- Czy preparat jest odpowiedni?
- Czy zamiana preparatu na inny nie zwiększyła poziomu 25(OH)D?
Podsumowanie
Ogół populacji, który nie zmaga się z żadnymi zaburzeniami/chorobami nie musi badać poziomu 25(OH)D. Dla tej części Polaków standardowa dawka 800-2000 IU/dobę powinna być wystarczająca do osiągnięcia optymalnego poziomu witaminy D w organizmie. Jednakże, gdy nieszczęśliwie „łapiemy się” do grupy ryzyka niedoboru (a jest na to ogromna szansa), to ten poziom już warto ocenić i dobrać indywidualnie pod niego dawkę.
Piśmiennictwo:
[1] – Płudowski P, Ducki C, Konstantynowicz J, Jaworski M. Vitamin D status in Poland. Pol Arch Med Wewn. 2016 Aug 9;126(7-8):530-9. doi: 10.20452/pamw.3479. Epub 2016 Aug 9. PMID: 27509842.
[2] – Płudowski et al.: Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients. 2023 Jan 30;15(3):695. doi: 10.3390/nu15030695. PMID: 36771403; PMCID: PMC9920487.
[3] – Szymański FM et al.: Management of dyslipidemia in Poland: Interdisciplinary Expert Position Statement endorsed by the Polish Cardiac Society Working Group on Cardiovascular Pharmacotherapy. The Fourth Declaration of Sopot. Cardiol J. 2022;29(1):1-26. doi: 10.5603/CJ.a2021.0147. Epub 2021 Nov 23. PMID: 34811718; PMCID: PMC8890423.
[4] – Rusińska A et al.: (2018) ZASADY SUPLEMENTACJI I LECZENIA WITAMINĄ D-NOWELIZACJA 2018 r. VITAMIN D SUPPLEMENTATION GUIDELINES FOR POLAND-A 2018 UPDATE. JAROSŁAW PEREGUD-POGORZELSKI.
